De veranderingen in het jeugdstelsel als gevolg van de transformatie in de jeugdhulp vragen naast nieuwe, vakinhoudelijke competenties van jeugdprofessionals, ruimte voor ontwikkeling en aandacht voor samenwerking met onderwijs en onderzoek. Deze samenwerking is nodig om (toekomstige) professionals beter toe te rusten, om hulp en ondersteuning aan jongeren en ouders door jeugdprofessionals effectiever te maken en daarmee de eigen kracht van de jongere en het gezin te versterken.
Het Regionaal Leernetwerk Jeugd heeft als doel het proces van kennisuitwisseling te faciliteren en aan te sluiten op de behoeften van samenwerkingspartners uit het onderwijs en de praktijk. Bij het beter toerusten van (toekomstig) professionals en het versterken van hun vaardigheden richten we ons in het Regionaal Leernetwerk Jeugd op:
- Cliëntgericht werken
- Tijdig signaleren
- Integraal werken
- Eigen regie en eigen kracht bij jeugdigen en gezinnen
- Samenwerking tussen professionals
Hierbij is specifiek aandacht voor participatie van de doelgroepen (ouders, jongeren, studenten, docenten, jeugdprofessionals, beleidsmedewerkers) en voor behoeften vanuit zowel de praktijk als vanuit het onderwijs. Bovendien is er in het Regionaal Leernetwerk Jeugd nadrukkelijk aandacht voor diversiteit in de vorm van etnische herkomst, leeftijdsfase, mate van psychische kwetsbaarheid en sociaaleconomische gezondheidsverschillen. Concreet betekent dit dat we in het Regionaal Leernetwerk Jeugd kijken of er verschillen bestaan in de effectiviteit van producten en methodieken en welke eventuele aanpassingen er nodig zijn om de doelgroep adequaat hulp op maat te kunnen bieden.
Om bovenstaand doel te bereiken gaan we:
Een werkwijze ontwikkelen die duurzame inbedding van bestaande en nieuw ontwikkelde kennis in de jeugdhulpketen in de curricula en in de praktijk waarborgt. Centraal hierbij staat het gezamenlijk (in lokale leer- werkgemeenschappen) en in co-creatie met de doelgroep (ouders, studenten, docenten, jeugdprofessionals, beleidsmedewerkers jongeren) ontwikkelen en implementeren van kennis. Hierbij maken we gebruik van bestaande initiatieven en activiteiten, zoals de leerkringen in het wijknetwerk vanuit de werkplaats Sociaal Domein, minisymposia vanuit het Regionaal Consortium en kennisateliers vanuit ST-RAW. We besteden bij het ontwikkelen van deze werkwijze specifiek aandacht aan het verbinden van het sociaal domein en de gezondheidszorg in Rotterdam.
Hiermee geven wij in aansluiting op de transformatiedoelen een extra impuls aan duurzame kennisontwikkeling, -implementatie en -disseminatie tussen onderwijs, onderzoek, praktijk en beleid.
Het uitgangspunt bij de ontwikkeling van de werkwijze voor duurzame kennisdeling in het jeugddomein is het verder ontwikkelen en implementeren van 3 ‘best practices’. Wij hebben voor deze ‘best practices’ gekozen omdat ze:
- Aansluiten bij de behoeften vanuit de praktijk en samenwerkingspartners;
- De volledige leeftijdspanne omvatten van min 9 maanden tot jong volwassenheid;
- Aansluiten bij de transformatiedoelen preventie en vroegtijdig ingrijpen, hulp op maat en vermindering regeldruk zorgprofessionals;
- Gericht zijn op multidisciplinaire samenwerking en interdisciplinair opleiden.
De drie ‘best practices’ worden in werkgroepen (in de vorm van lokale leer- werkgemeenschappen) verder ontwikkeld en in het onderwijs en de praktijk geïmplementeerd. Hieronder volgt van elke werkgroep een korte beschrijving met verwijzingen naar meer uitgebreide bronnen.
Werkgroep 1: Blauwdruk Psychosociale Zorg en Samenwerking met Veilig Thuis
De Blauwdruk Psychosociale Zorg en Samenwerking met Veilig Thuis, is ontwikkeld door het regionaal consortium zwangerschap en geboorte Zuidwest Nederland.
Bekijk een kort videofragment over de Blauwdruk:
De Blauwdruk is ontwikkeld in aansluiting op behoeften vanuit geboortezorgprofessionals (verloskundigen, gynaecologen, kinderartsen en kraamverzorgenden). Partners uit de geboortezorgpraktijk, onderwijs en onderzoek bleken een gezamenlijke behoefte te hebben om de zorg voor kwetsbare zwangeren meer te structureren en de samenwerking met Veilig Thuis te verstevigen.
De Blauwdruk is een zogenoemd ‘standaard zorgpad’ waarin werkafspraken en verantwoordelijkheden omtrent de zorg voor kwetsbare zwangeren zijn vastgelegd en daarmee de zorg voor kwetsbare zwangeren en hun gezin te waarborgen. Om met de Blauwdruk te kunnen werken en deze lokaal te kunnen implementeren in de dagelijkse zorgverlening, dient de Blauwdruk vertaald te worden naar een ‘operationeel zorgpad’. De Blauwdruk voorziet in een stappenplan waarmee de afstemming naar de lokale zorgpraktijk gerealiseerd kan worden.
In de werkgroep gaan we vroegsignalering van kwetsbaarheid tijdens de zwangerschap en de werkwijze om structurele zorg te verlenen aan kwetsbare (aanstaande) ouders verder ontwikkelen en verspreiden (zowel regionaal als landelijk). Daarnaast willen we toekomstig (geboortezorg)professionals (verloskundigen, kraamverzorgenden, gynaecologen) leren werken met de Blauwdruk.
Lees hier meer informatie over de Blauwdruk.
Werkgroep 2: Ouders in Actie
Ouders in Actie is een methodiek waarbij het sociale netwerk in wijken wordt verstevigd en waarmee voor professionals moeilijk te bereiken doelgroepen worden bereikt door inzet van getrainde vrijwilligers (de Ouders in Actie). Ouders in Actie wordt aangewend om laagdrempelig opvoedondersteuning te bieden en wordt gecoördineerd vanuit het CJG, waarbij nauw samengewerkt wordt met welzijnsorganisaties. De ‘Ouders in Actie’ werven zelf andere ouders en organiseren vervolgens ouderbijeenkomsten. Deze bijeenkomsten worden in de buurt op een vertrouwde plek georganiseerd, waardoor de drempel laag is. Vanuit ST-RAW (https://st-raw.nl/) wordt onderzocht wat de werkzame elementen van Ouders in Actie zijn en wordt op basis van deze onderzoeksresultaten de interventie doorontwikkeld naar de doelgroep vaders.
De kennis die dit oplevert kan (aanstaande) professionals ondersteunen bij het werken met vrijwilligers binnen de professionele praktijk: welke competenties zijn nodig om vrijwilligers effectief in te zetten, te faciliteren en te coachen om preventieve opvoedingsondersteuning binnen informele netwerken vorm te geven? Hoe versterk je de eigen kracht van informele netwerken en verbind je die met het formele veld?
In de werkgroep willen we samen met vrijwilligers educatief materiaal ontwikkelen waarin o.a. aandacht is voor het coachen en begeleiden van vrijwilligers en de verhouding tussen vrijwilliger en professional toegelicht wordt. We willen verder onderzoeken hoe vrijwilligers betrokken kunnen worden bij deskundigheidsbevordering van (aanstaande) professionals. Daarnaast willen we de methodiek inbedden in de opleiding Social Work van de Hogeschool Rotterdam en Hogeschool InHolland, door docenten en studenten te trainen. Tot slot willen we de opgedane kennis met betrekking tot de versterking van het sociale netwerk in de wijk en de eigen kracht van opvoeders inbedden in de praktijk door professionals casuïstiek en ervaringen te laten uitwisselen.
Kijk voor meer informatie en een voorlichtingsfilmpje over Ouders in Actie op: https://centrumvoorjeugdengezin.nl/oudersinactie/
Werkgroep 3: MijnPad
Mijn Pad is een tool en een begeleidingsmethodiek die jongeren ondersteunt bij het maken van keuzes over hun leven en toekomst en hen helpt om stap voor stap hun eigen pad te vinden en te volgen. Mijn Pad is speciaal ontwikkeld voor jongeren met complexe problemen die moeilijk bereikbaar zijn voor hulpverlening, maar blijkt breder toepasbaar te zijn voor jongeren variërend in leeftijd, intelligentieniveau, problematiek en culturele achtergrond. De tool spreekt jongeren zelf erg aan. Professionals en docenten zien dat het een eenvoudig in te zetten middel is om eigen regie en eigen kracht bij jongeren te faciliteren.
Mijn Pad is ontwikkeld door Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam samen met jongeren en professionals van Horizon Jeugdzorg & Onderwijs en Cardea. Lees hier meer informatie over de ontwikkeling van Mijn Pad.
Uit eerder onderzoek bleek het noodzakelijk om in de context rondom de jongere ruimte voor regie te maken om het werken met Mijn Pad in de praktijk te laten slagen. Zowel professionals als opvoeders spelen hierin een centrale rol. Belangrijk is dat jongeren ruimte krijgen om keuzes te maken waar zij zelf achter staan en ook gelegenheid om hierover na te denken en met andere in gesprek te gaan. Vertrouwen is hiervoor een belangrijk voorwaarde. Binnen ST-RAW is samen met professionals in de wijkteams onderzocht hoe de tool en de bijbehorende methodiek in hun werkwijze kan worden ingepast. Ook is onderzocht hoe het netwerk kan worden betrokken bij Mijn Pad.
Doelstelling van de werkgroep Mijn Pad is om de Methodiek Mijn Pad structureel in te bedden in onderwijs en praktijk. We doen dit in verschillende contexten in samenwerking met de mensen uit die contexten, gebruikmakend van eerder opgedane ervaringen met Mijn Pad. In samenwerking met jeugdhulporganisaties gaan we trainingsmateriaal door ontwikkelen en trainers opleiden, waarbij ook jongeren als co-trainer betrokken zullen worden. Daarnaast willen wij de tool en methodiek een plek geven in de opleidingen Social Work van Hogeschool Rotterdam en Hogeschool InHolland door docenten erin te trainen die dan vervolgens studenten gaan trainen. Ook onderzoeken we of Mijn Pad een toegevoegde waarde heeft in het kader van studieloopbaan coaching in samenwerking met de opleiding verpleegkunde van Hogeschool Rotterdam.
Contact:
Voor meer informatie en bij vragen kunt u contact opnemen met:
Dr. Eva M. Wingelaar-Loomans (projectcoördinator)
Kenniscentrum Zorginnovatie, Hogeschool Rotterdam
Rochussenstraat 198, 3015 EK Rotterdam, Postbus 25035
Telefoon: 010 – 794 6917
Emailadres: leernetwerkjeugd@hr.nl
Samenwerkingspartners:
Centrum voor Jeugd en Gezin Rijnmond
Erasmus MC afdeling Verloskunde en Gynaecologie
Erasmus MC afdeling Maatschappelijke gezondheidszorg
Gemeente Rotterdam, Cluster Maatschappelijke Ontwikkeling, Directie Jeugd & Onderwijs
Hogeschool Inholland
Hogeschool Rotterdam
Horizon Jeugdzorg en Onderwijs
Stichting MeSam
ZorgImpuls
Regionale OndersteuningsStructuur, ROS