Onderzoek naar de effectiviteit van kansrijk opgroeien
Erasmus MC en het Verwey-Jonker instituut doen in samenwerking met gemeente Rotterdam onderzoek naar het programma ‘Kansrijk Opgroeien’. De gemeente Rotterdam wil met het programma ‘Kansrijk Opgroeien’ de sociaaleconomische verschillen in gezondheid, veiligheid en talentontwikkeling bij de jeugd verminderen. Gemeente Rotterdam doet dat samen met partners uit welzijn, jongerenwerk, gezondheid, onderwijs, sport en vertegenwoordigers van wijkbewoners. Het is een integrale aanpak waarin alle factoren die invloed hebben op sociaaleconomische verschillen aan bod komen. Het is wijkgericht, omdat wijken verschillen. In de wijk kan de deelname van lokale partners, ouders en jongeren goed worden georganiseerd.
Per wijk wordt samen met de partners gekozen voor een optimale mix van effectieve aanpakken voor het gezond, veilig en kansrijk opgroeien. Het programma maakt gebruik van een zorgvuldige methodiek. Het wordt in elke deelnemende wijk stapsgewijs ingevoerd. Het eerste onderdeel is altijd alle beschikbare informatie en gegevens over een wijk samen met betrokkenen bespreken. Daarna wordt samen een plan gemaakt en uitgevoerd. Een unieke mogelijkheid is dat lokale ‘filantropische investeerders extra middelen kunnen geven om meer te bereiken.
‘Kansrijk Opgroeien’ wordt in samenwerking met het Nederlands Jeugd Instituut ontwikkeld. Het NJI verzorgt de handleiding en training voor de deelnemers. Gemeente Rotterdam en haar samenwerkingspartners willen weten of het programma ‘Kansrijk Opgroeien’ werkt. Dit onderzoek is een effect- en evaluatieonderzoek naar het programma ‘Kansrijk Opgroeien’. Welke onderdelen van het programma zijn wel of niet werkzaam en waarom is dat? Met deze informatie kan het programma en de uitvoering worden verbeterd. In de studie betrekken we lokale samenwerkingspartners en vertegenwoordigers van ouders en jongeren vanaf het begin. We zorgen voor een brede verspreiding van de uitkomsten van het project. De resultaten zullen in heel Nederland kunnen worden toegepast.
Het onderzoek maakt gebruik van een mix van onderzoeksmethoden. Met kwalitatief onderzoek worden de meningen en ervaringen van alle betrokkenen beschreven. Met kwantitatief onderzoek wordt met behulp van enquêtes onderzocht of het programma effectief is en of de verschillen zijn verminderd.
Elke stap in het proces van het programma ‘Kansrijk Opgroeien’ wordt beschreven en onderzocht. Dat doen we met een ‘logisch model’. Dat is een hulpmiddel waarbij de stappen van ‘Kansrijk Opgroeien’ worden geordend van het allereerste begin tot de uiteindelijke uitkomsten. Er zijn 5 stappen die we beschrijven en onderzoeken:
- De bronnen die ter beschikking staan (voorbeelden zijn de informatie over de wijk, en de beschikbare ondersteuning, expertise, partners, financiën en coördinatie);
- De beschikbare hulpmiddelen ( ‘input’; zoals effectieve en veelbelovende interventies);
- De daadwerkelijke inzet van hulpmiddelen (‘output’; zoals de gekozen en gebruikte combinatie van interventies);
- De tussentijdse uitkomsten (verbetering van de risicofactoren en de toename van de beschermende factoren);
- De uiteindelijke uitkomsten (de vermindering van de verschillen in gezondheid, en de verbetering van de gezondheid, veiligheid en talentontwikkeling van de jeugd).
Aan het project doen vier gebieden in Rotterdam mee:
“Feijenoord”, “Delfshaven”, “Noord”, en “Prins-Alexander”. In deze stadsgebieden worden drie wijken gekozen waar het programma ‘Kansrijke wijken’ volledig wordt ingevoerd (experimentele wijken), en drie controlewijken waar het programma nog niet wordt ingevoerd (controlewijken).Omdat één controlewijk tijdens het onderzoek het programma ‘de Kansrijke wijken’ ook wilde invoeren is ook een vierde controlewijk gekozen. Zie ook figuur 1.
Door vooraf en achteraf te vergelijken tussen de drie experimentele wijken en de vier controle wijken wordt onderzocht of ‘Kansrijk Opgroeien’ effectief is. En welke factoren de effectiviteit bevorderen of belemmeren.
Figuur 1. Verdeling van experimentele (interventie) en controlewijken.
Planning
Dit onderzoek bestaat uit een nulmeting en een nameting. De nulmeting vindt plaats voordat het programma ‘Kansrijk Opgroeien’ in de wijken wordt ingevoerd. De nulmeting vindt plaats in 2018-2019. De nameting vindt in 2020-2021 plaats, nadat het programma is ingevoerd. Het project wordt gefinancierd door ZonMw.
Publicaties
- In 2021 is een artikel gepubliceerd waarin het verband tussen psychosociale problemen van kinderen en hun wijk, sociaaleconomische en migratiestatus wordt onderzocht. Klik hier om de volledige publicatie te lezen. Van dit onderzoek is ook een Nederlandse factsheet gemaakt, deze is hier te vinden.
- ZonMw heeft in juni 2020 een publicatie uitgebracht met hierin extra informatie Kansrijk Opgroeien, onder andere over samenwerking en lessons-learned. Klik hier voor de informatie.
- In 2019 is een artikel gepubliceerd waarin het design en de methodologie van het onderzoek wordt beschreven. Download hier het paper.
- In 2022 is een artikel gepubliceerd waarin de effectiviteit van de wijkprogrammering is onderzocht. Download hier het paper.
Presentaties en meer
- Op het kennisfestival van de gemeente Rotterdam in 2019 is het design en de methodologie van het onderzoek en het programma gepresenteerd. Klik hier voor de presentatie.
- In 2019 is het design en de methodologie van het onderzoek gepresenteerd op EUSUHM via een poster. Klik hier om de poster te bekijken.
- Voor dit onderzoek is gekeken naar het effect van armoede op psychosociale problemen bij kinderen. Dit is ook gepresenteerd op EUSUHM in 2019. Klik hier om de presentatie te zien.