Door: Inge Bramsen, Ingrid Kruizinga, Yvette Konijnendijk, Lisa Timmermans, Athanasios Maras & Chris Kuiper van Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam, Horizon Jeugdzorg & Onderwijs en de Yulius Academie.
Hoe maakt het wijkteam ruimte voor regie? Een actuele vraag, zeker na de transformatie. Daarover ging deze workshop, georganiseerd vanuit het ST-RAW deelproject Ruimte voor Regie. In dit project worden twee instrumenten doorontwikkeld die wijkteams kunnen inzetten om de hulpvraag, en de verschillende perspectieven daarbij, te verhelderen. Het Vraaganalyse Instrument (VAI) ondersteunt de professional om problemen en mogelijkheden snel in kaart te brengen en na te gaan of specialistische hulp nodig is. Mijn Pad en de Mijn Pad App ondersteunen de professional om ruimte te maken voor regie door de jongere.
Wegens grote belangstelling werd de workshop twee maal gegeven. Deelnemers waren actief en betrokken. Zij onderzochten ‘Wat is eigen regie, en wat gebeurt er als je die verliest? En: hoe maak je ruimte voor regie van de jongere bij botsende perspectieven?
Eigen regie is … ?
Eigen regie betekent volgens de workshopdeelnemers dat je zelf bepaalt wat je wel of niet wilt, en dat de professional ingaat op de hulpvraag. Eigen regie betekent ook: grip of controle hebben en trots zijn als je dan zelf iets hebt bereikt. Zelfreflectie is nodig voor het voeren van eigen regie. Ook is het belangrijk dat de professional zelf ruimte ervaart voor regie, want kaders, regels en financiën werken soms belemmerend als je de cliënt echt regie wilt geven. Eigen regie betekent ook verantwoordelijkheid nemen voor de consequenties van eigen keuzes.
Regie van de professional betekent dat deze zelf de touwtjes in handen heeft en overzicht heeft. Eigen regie geven aan cliënten is niet altijd gemakkelijk, want sommige cliënten lijken moeilijk te motiveren en wat te doen als er verschillen van mening zijn? Hoe ga je daarmee om? Gezamenlijk overleggen, gezamenlijk besluiten wordt genoemd. Dit betekent dat de stem van de cliënt eerst gehoord moet worden. Daarover straks meer.
Verlies van eigen regie
Eerst gingen de deelnemers in tweetallen verlies van eigen regie ervaren. De ‘hulpverlener’ deed de ‘cliënt’ een blinddoek om en leidde de blinde cliënt naar de andere kant van de ruimte. Onderweg waren er allerlei obstakels en ook medecursisten. Na afloop vertelden de ‘blinden’ hoe lastig het was om de regie uit handen te geven en hoe belangrijk vertrouwen en communicatie dan zijn. De stem van de ander en het tempo speelden een rol voor een gevoel van bescherming en veiligheid, en ook de manier van vasthouden en of er getrokken werd of geduwd. Los laten en vertrouwen is gemakkelijker als je iemand kent, maar ook als de ander duidelijke instructies geeft bijvoorbeeld. De verantwoordelijkheid voelde soms ook zwaar als de regie werd overgenomen.
Botsende perspectieven
De volgende vraag was: Hoe maak je ruimte voor regie van ouder én kind als de perspectieven botsen? Twee instrumenten, het Vraaganalyse Instrument (VAI) en de gespreksmethode Mijn Pad worden gedemonstreerd. Een opstandige dochter die niet luistert en spijbelt en een boze ouder die dochter uit huis heeft gezet. Een leerkracht seint het wijkteam in. De wijkteam medewerker interviewt moeder met het vraaganalyse instrument. Haar dochter is niet meer in de hand te houden, er is gevochten om haar mobiele telefoon, en toen was de maat vol. Zij woont nu bij tante en moeder staat op instorten. Daarna bezoekt de wijkteam medewerker de dochter en luistert naar haar verhaal met behulp van het instrument Mijn Pad. Achter het opstandige gedrag gaat een gevoelig verhaal schuil over een verkrachting waarover zij niet wil praten, en zeker niet met moeder, want die denkt misschien dat ze dit had gewild. Het lijkt raadzaam om nu eerst dochter met moeder in gesprek te laten gaan, want dat blijkt de dochter uiteindelijk toch te willen. Beide instrumenten helpen dus om het probleem en de achterliggende vraag te verhelderen en de stem van zowel ouder als jongere te horen. De volgende stap is om in overleg met betrokkenen opties te bespreken en keuzes te maken over het vervolg.
Meer informatie?
Over het VAI: i.kruizinga@yulius.nl;
over Mijn Pad: i.bramsen@hr.nl.
Zie ook: hr.nl/mijnpad (informatie over Mijn Pad) en mijnpad.hr.nl (de Mijn Pad app)
